Tổng quan về chế độ tử tuất BHXH
Chế độ tử tuất cho người mất được biết đến như một chế độ đặc biệt. Khi tham gia BHXH và có đủ điều kiện theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội (BHXH) người lao động sẽ được hưởng các chế độ tử tuất. Khi mất người lao động sẽ được lo hậu sự và góp phần ổn định cuộc sống, bù đắp một phần mất mát về tài chính cho những người thân còn sống.
I. Hồ sơ hưởng chế độ tử tuất
Để được hưởng chế độ tử tuất thì thân nhân của người mất phải hoàn thành hồ sơ hưởng chế độ tử tuất. Căn cứ vào Điều 111 Luật Bảo hiểm xã hội hồ sơ hưởng chế độ tử tuất bao gồm:
1. Hồ sơ hưởng chế độ tử tuất đối với người đang đóng bảo hiểm xã hội và người bảo lưu thời gian đóng BHXH bao gồm:
- Sổ bảo hiểm xã hội;
- Bản sao giấy chứng tử hoặc giấy báo tử hoặc bản sao quyết định tuyên bố là đã chết của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật;
- Tờ khai của thân nhân và biên bản họp của các thân nhân đối với trường hợp đủ điều kiện hưởng hằng tháng nhưng chọn hưởng trợ cấp tuất một lần;
- Biên bản điều tra tai nạn lao động, bản sao bệnh án điều trị bệnh nghề nghiệp đối với trường hợp chết do bệnh nghề nghiệp;
- Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với thân nhân bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
2. Hồ sơ hưởng chế độ tử tuất của người đang hưởng hoặc người đang tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hàng tháng bao gồm:
- Bản sao giấy chứng tử hoặc giấy báo tử hoặc quyết định tuyên bố là đã chết của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật;
- Tờ khai của thân nhân và biên bản họp của các thân nhân đối với trường hợp đủ điều kiện hưởng hằng tháng nhưng chọn hưởng trợ cấp tuất một lần;
- Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với thân nhân bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
II. Điều kiện hưởng chế độ tử tuất
Chế độ tử tuất chỉ áp dụng cho người lao động khi đóng BHXH và đáp ứng đủ các điều kiện theo Luật Bảo hiểm xã hội.
Có rất nhiều trợ cấp hưởng chế độ tử tuất, mỗi trợ cấp hưởng tử tuất sẽ yêu cầu những điều kiện riêng biệt. Các điều kiện hưởng chế độ tử tuất gồm có:
a, Trợ cấp mai táng
Căn cứ vào Điều 66 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định điều kiện hưởng trợ cấp mai táng.
Người lao động chết đáp ứng các điều kiện:
- Đang đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH mà đã có thời gian đóng từ đủ 12 tháng trở lên;
- Do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hoặc chết trong thời gian điều trị do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
- Đang hưởng lương hưu; trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hàng tháng đã nghỉ việc;
- Các trường hợp trên bị Tòa án tuyên bố là đã chết.
Người lo mai táng cho người đã mất sẽ được hưởng nếu đáp ứng được các điều kiện trên.
Mức hưởng được tính như sau:
Trợ cấp mai táng = 10 x Mức lương cơ sở tại tháng mà người lao động chết
b, Trợ cấp tuất hàng tháng
Trong chế độ tử tuất có trợ cấp tuất hàng tháng. Căn cứ vào Điều 67, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.
Điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng
- Người lao động đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng;
- Bị Toà án tuyên bố là đã chết thuộc một trong các trường hợp dưới đây thì khi chết, thân nhân được hưởng tiền tuất hàng tháng:
Đã đóng BHXH đủ 15 năm trở lên nhưng chưa hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần;
Đang hưởng lương hưu;
Chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp;
Đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hàng tháng với mức suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
Lưu ý các đối tượng tượng hưởng trợ cấp tuất hàng tháng gồm có con cái, ba mẹ vợ/chồng, anh chị em ruột đáp ứng đủ điều kiện theo quy định.
Mức hưởng trợ cấp tuất hàng tháng được tính như sau:
Mức trợ cấp tuất cơ bản = 50% x Mức lương cơ sở (đồng/người/tháng)
Mức trợ cấp tuất nuôi dưỡng (áp dụng với thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng) = 70% x Mức lương cơ sở (đồng/người/tháng)
c, Trợ cấp tuất 1 lần
Hưởng chế độ tử tuất áp dụng trợ cấp tuất 1 lần. Căn cứ vào nội dung quy định tại điều Điều 69 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 thì điều kiện hưởng trợ cấp tuất 1 lần bắt buộc người đã mất là người lao động đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng; là nười bị Toà án tuyên bố là đã chết thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
- Người lao động chết không thuộc các trường hợp hưởng trợ cấp tuất hàng tháng;
- Người lao động chết thuộc một trong các trường hợp đủ điều kiện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nhưng không có thân nhân hưởng tiền tuất hàng tháng;
- Thân nhân thuộc diện hưởng trợ cấp tuất hàng tháng có nguyện vọng hưởng trợ cấp tuất 1 lần, trừ trường hợp con dưới 6 tuổi, con hoặc vợ hoặc chồng bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;
- Người lao động chết mà không có thân nhân thì trợ cấp tuất 1 lần thực hiện theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Chế độ tử tuất hưởng trợ cấp tuất 1 lần, mức trợ cấp được tính như sau:
Đối với thân nhân của người đang hưởng lương hưu chết:
Mức hưởng = 48 x Lương hưu — 0,5 x (Số tháng đã hưởng lương hưu — 2) x Lương hưu
Mức trợ cấp tuất 1 lần thấp nhất = 3 x Mức lương hưu hàng tháng đang hưởng.
Đối với thân nhân của người lao động đang đóng BHXH hoặc đang bảo lưu thời gian đóng:
Mức hưởng = 1,5 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH trước năm 2014 + 2 x Mbqtl x Số năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi
Mức trợ cấp tuất 1 lần thấp nhất = 3 x Mbqtl (Trong đó Mbqtl là mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH)
Chế độ tử tuất là một trong những chính sách nằm trong những chính sách an sinh xã hội được Nhà nước ta đặc biệt quan tâm. Chế độ giúp cho những người già, những người không may mắn được mai táng hậu sự đầy đủ tốt nhất, giúp người thân còn sống phần nào vơi đi những nỗi lo về cuộc sống. Mỗi chúng ta nên tham gia BHXH và tìm hiểu về chế độ tử tuất để có thể bảo vệ lợi ích cho mình và những người thân xung quanh.
Theo — Bảo hiểm xã hội điện tử eBH
